Od wieków domy były wykonywane z różnych materiałów. Jeszcze do niedawna, głównym kryterium wyboru budulca była jego dostępność w miejscu wykonywania inwestycji. Dziś na etapie decyzji o technologii wykonania domu pod uwagę są brane zupełnie inne kwestie. Za najbardziej istotne parametry uważa się bowiem jakość, trwałość i energooszczędność. Materiał, który w pełni odpowiada wysokim wymaganiom inwestorskim i projektowym to drewno.
Ile wynosi projektowany okres użytkowania budynków mieszkalnych? Czy istnieje dom drewniany całoroczny?
Gotowe domy drewniane na ile lat? Inwestorzy często zastanawiają się czy domy drewniane, gdzie drewno jest głównym elementem konstrukcji, osiągają analogiczną trwałość jak budynki murowane. Pojawia się także pytanie czy budynki mieszkalne z drewna mogą być zamieszkiwane przez cały rok. Odpowiedź na te pytania jest prosta i wynika z obowiązujących norm. Zarówno budynki murowane, jak i drewniane są projektowane na okres użytkowania wynoszący minimum 50 lat. Obydwa rodzaje domów mogą funkcjonować jako budynki mieszkalne całoroczne, a ich rzeczywisty okres użytkowania może być o wiele dłuższy.
Warto wziąć pod uwagę, że istnieje dużo historycznych, zabytkowych budynków z drewna. To potwierdza, że domy wykonane z tego surowca charakteryzują się długowiecznością. Dobrze jest również pamiętać, że większość domów murowanych ma drewnianą więźbę dachową, która jest w pełni funkcjonalna przez minimum kilkadziesiąt lat.
Charakterystyka domów drewnianych
Domy drewniane (modułowe, prefabrykowane, szkieletowe) to domy o konstrukcji opartej o szkielet drewniany różniące się metodą budowy. Wspólnym elementem konstrukcji ścian dla tych technologii jest drewniany szkielet. Moduły przestrzenne, przeznaczone dla domów modułowych, oraz płaskie, wykorzystywane w domach prefabrykowanych, są produkowane w fabryce, a następnie na miejscu budowy są ze sobą łączone. Z kolei budowa domów szkieletowych odbywa się na terenie budowy, przez co jest dogodną opcją w przypadku terenów z utrudnionym dojazdem. Domy o konstrukcji szkieletowej drewnianej są wykonywane z odpowiednio przygotowanych drewnianych kształtowników, które tworzą ruszt przegród budynku. Wykończenie ścian, podłóg i dachu polega na uzupełnieniu przestrzeni miedzy drewnianymi elementami materiałem izolacyjnym (wełna mineralną), a następnie osłonięciu ich powierzchni foliami zapewniającymi właściwą gospodarkę wilgotnościową oraz materiałami okładzinowymi. Do wykonywania domów z drewna stosuje się tarcicę świerkową lub sosnową. Używane do budowy „kanadyjczyków” drewno musi posiadać minimalną klasę wytrzymałości C24. Możliwe jest wykonanie konstrukcji budynku z surowca o wyższych parametrach, np. C27 lub C30.
Rodzaje drewnianych domów
Drewniane domy szkieletowe, wbrew pozorom, mogą być zróżnicowane pod względem wykonania. Budynki te mogą różnić się m.in. ze względu na ciężar szkieletu. Dom z drewna może mieć bowiem lekki szkielet kanadyjski lub ciężki – niemiecki. Drugie rozwiązanie jest polecane dla inwestorów, którym zależy na większej sztywności ogólnej całego obiektu.
Domy drewniane szkieletowe najczęściej kojarzą się z elewacją wykonaną z okładziny drewnianej na ruszcie. Rzeczywiście, ten wariant jest najczęściej wykorzystywanym rozwiązaniem. Warto jednak pamiętać, że budynki szkieletowe mogą mieć wykończenie ścian zewnętrznych z tynku. W takim przypadku elewacja powinna być wentylowana (otwarta dyfuzyjnie).
Jakie drewno do budowy domów?
Drewno do produkcji domów o konstrukcji szkieletowej jest pozyskiwane z lasów gospodarowanych w sposób zrównoważony. Każda wycinka jest rekompensowana odpowiednią liczbą nowych nasadzeń. Domy szkieletowe bardzo często są wykonywane z drewna litego o już wspomnianej klasie wytrzymałościowej. Do wykonania tego typu budynków wykorzystuje się także inne rodzaje drewnianych materiałów konstrukcyjnych:
- KVH – drewno klejone warstwowo (do miejsc zasłoniętych);
- CLT – drewno klejone krzyżowo z desek;
- BSH – drewno klejone warstwowo (do miejsc wyeksponowanych);
- LVL – drewno klejone warstwowo z fornirów.
Bez względu na dokładny rodzaj materiału konstrukcyjnego, drewniane przegrody osiągają wysokie parametry użytkowe i bezpieczeństwa.
Dom szkieletowy a dom z bali
Alternatywą dla drewnianych domów szkieletowych są domy z bali. Budynki w drugiej technologii, jak sama nazwa wskazuje, są wykonywane z bali z litego drewna. Technika ich wznoszenia polega na łączeniu układanych w układzie poziomym elementów drewnianych z uwzględnieniem ocieplenia. Domy z bali charakteryzują się równie dobrymi parametrami użytkowymi, co budynki drewniane szkieletowe. W ich przypadku nie ma konieczności wykonywania elewacji na etapie robót wykończeniowych, ponieważ bale same w sobie są bardzo ciekawym detalem architektonicznym.
Trwałość domu szkieletowego a wiatr
Szukając informacji na temat drewnianych domów można spotkać się z opiniami wyrażającymi wątpliwość w zakresie odporności takich budynków na wiatr. Jak jest naprawdę? Otóż, domy wykonane w szkielecie drewnianym wcale nie są bardziej podatne na działanie wiatru w porównaniu do obiektów murowanych. Z czego to wynika? Wbrew powszechnemu przekonaniu, budynki z drewna nie są zbyt lekkie. Owszem, są lżejsze niż te wykonane z elementów murowych, ale jednak na tyle ciężkie aby nie zostać poderwane przez wiatr. Co więcej, domy w technologii drewnianej są lepiej przemyślane pod kątem połączeń. Kwestia ta dotyczy styku ścian i płyty fundamentowej (która jest najbardziej stabilnym fundamentem), ale odnosi się także do dachu. Odbity od ścian wiatr ma dużo mniejszą szansę poderwać dach budynku szkieletowego, podczas gdy jest to dosyć często spotykane zjawisko w przypadku budynków murowanych ze skośnym dachem. Co równie ważne, domy drewniane są na tyle elastyczne, że siła odbitego wiatru ma dużo mniejszą wartość niż w przypadku sztywnych ścian z elementów murowych. Drewniana konstrukcja skuteczniej pochłania napór wiatru, bo rozkłada powstające siły po wszystkich elementach drewnianego szkieletu (amortyzuje je).
Odporność drewnianych domów na ogień
Drewno jest materiałem nie tylko bardzo łatwym w obróbce, ale również bardzo odpornym. Wbrew powszechnie panującej opinii, surowiec ten nie poddaje się łatwo działaniu ognia i wysokich temperatur. Drewno nie ulega szybkiemu zapaleniu. Warto także zauważyć, że każda belka stalowa, która, owszem, nie pali się, to mięknie i wygina się. Przez to kształtowniki metalowe tracą swoją wytrzymałość znacznie szybciej niż belki drewniane.
Odpowiednio zabezpieczone i zaizolowane drewno nie jest narażone na działanie ognia bardziej niż inne materiały budowlane. Domy szkieletowe zawsze są budowane z drewna impregnowanego przeciwogniowo albo z drewna czterostronnie struganego, które należy do grupy materiałów trudno zapalnych. Bardzo istotne jest także to, że konstrukcja każdego budynku z drewna jest otulana niepalnym materiałem termoizolacyjnym, a ściany od wewnątrz zabudowywane są płytami okładzinowymi, które również chronią przed ogniem.
Drewniane domy a szkodniki
Obawą w odniesieniu do drewnianych domów jest to, czy taki budynek może zostać zaatakowany przez szkodniki. Każdy przecież zna historie o inwazjach niewielkich owadów w drewnianych meblach. Owszem, w dawnych czasach kwestia tego rodzaju korozji była sporym problemem. Obecnie szkodniki na szczęście nie stanowią zagrożenia. Wynika to z aktualnie stosowanego nowoczesnego sposobu suszenia drewna. Odpowiednio przeprowadzona obróbka termiczna usuwa wilgoć z drewna w sposób kontrolowany, szybki i delikatny. Surowiec staje się odporny na wszelkiego rodzaju szkodniki, ponieważ zostają one pozbawione środowiska do rozmnażania. Ważną rolę w zabezpieczaniu przed działaniem owadów odgrywają również odpowiednie impregnaty zabezpieczające. Dodatkową zaporę mechaniczną przed owadami i gryzoniami zapewniają stosowane przy wykonywaniu zewnętrznych przegród siatki.
Odporność drewnianych domów na wilgoć i zalanie
To prawda, że świeżo ścięte drewno zawiera 60% wody. Trzeba jednak pamiętać, że podczas przechowywania zawartość wody zmniejsza się do około 15%, a w przypadku dłuższego leżakowania drewna, wilgotność zostaje zredukowana do około 10%. Drewno na domy zazwyczaj jest suszone sztucznie w specjalnych komorach. To pozwalana na szybsze osiągnięcie wymaganej wilgotności.
Zbudowany z dobrej jakości materiałów, odpowiednio zaizolowany oraz dobrze wentylowany dom drewniany będzie równie odporny na wilgoć, co budynek wznoszony z zastosowaniem tradycyjnego budownictwa.
Nieprawdą jest, że drewno pochłania wilgoć, przez co konstrukcja budynku ulega namoczeniu, co stwarza doskonałe warunki do rozwoju grzybów oraz pleśni. Mogłoby się tak zdarzyć tylko wtedy, gdy do budowy domów szkieletowych byłby używany surowiec o niskiej jakości. Tymczasem, rozwiązania konstrukcyjne stosowane w technologii szkieletowej drewnianej praktycznie eliminują ryzyko związane z zawilgoceniem konstrukcji.
System drewniany szkieletowy zakłada użycie drewna suszonego komorowo. To proces, w trakcie którego materiał nabiera odporności na wilgoć. Dzięki zastosowaniu takiej obróbki termicznej nie trzeba obawiać się, że konstrukcja budynku ulegnie zawilgoceniu. Trzeba także pamiętać, że wszystkie przegrody domu szkieletowego stykające się z otoczeniem zewnętrznym są zabezpieczane od zewnątrz folią wiatroizolacyjną, a od wewnątrz stosuje się folię paroizolacyjną. To jeszcze bardziej podnosi odporność na wilgoć.
Przegrody domów na drewnianym szkielecie są wysoce dyfuzyjne. Budynki tego typu zapewniają bardzo komfortowe warunki cieplno-wilgotnościowe, a zarazem są zdolne do „oddychania”, co minimalizuje ryzyko wystąpienia jakichkolwiek korozji biologicznych.
Czy drewniane domy w nowoczesnych technologiach są trwałe?
Można z przekonaniem stwierdzić, że domy wykonywane w technologii szkieletowej drewnianej są bardzo trwałe. Kwestia ta wynika przede wszystkim ze stosowania wysokojakościowego i odpowiednio przegotowanego surowca, a także wykorzystywanych technik dotyczących budowy przegród i połączeń.
Domy z drewna mogą uchodzić wręcz za długowieczne. Wszelkie obawy dotyczące zawilgocenia szkieletu, podatności na działanie ognia i odporności na wiatr przy prawidłowej budowie i eksploatacji są całkowicie bezpodstawne.